آمالکپ یا آمالگام دندانی چیست؟
آمالکپ یا آمالگام دندانی چیست؟
آمالگام دندانی یا ماده مخلوط دندانی (Dental Amalgam) ماده‌ای غیر همرنگ (نقره‌ای یا سیاه) است، که برای پر کردن دندان در مصارف دندانپزشکی از آن استفاده می‌شود. آمالگام دندانی، ترکیب فلز جیوه است با «پودر آمالگام». پودر آمالگام (با آمالگام نهایی که جامد است اشتباه نشود) حاوی نسبت مشخصی از نقره، نیکل و روی است. این پودر با جیوه ترکیب می‌شود. در نتیجه ی این آلیاژ، جیوه از حالت مایع (خالص) به جامد (آلیاژ) در آمده و نهایتاً توده‌ای فرم‌پذیر و براق را جهت ترمیم دندان فراهم می‌سازد. شرکت‌های مختلفِ تولیدکنندهٔ پودر آمالگام دندانی، درصدهای مختلفی از جیوه ، نقره، قلع و مس را در محصولات خود به کار می‌برند. در ترکیب نهایی، بیشترینِ مواد متشکله شامل جیوه (۵٠ درصد) و سپس نقره است.
آمالگام یک ماده ترمیمی فوق العاده و انعطاف‌پذیر است و در دندانپزشکی‌ها به چند دلیل استفاده می‌شود. ارزان است و نسبتاً استفاده آسانی دارد و در طول جاگذاری در دندان، به راحتی شکل می‌پذیرد. برای مدت کوتاهی نرم می‌ماند لذا می‌تواند حجم‌های نامنظم دندان راپر کند و سپس سفت می‌شود. آمالگام نسبت به مواد ترمیم‌کننده دیگر مانند کامپوزیت‌ها دارای طول عمر زیادی است. طبق مطالعه‌ای در سال ۱۹۸۹ بیشتر آمالگام‌ها ۱۰ تا ۱۲ سال دوام می‌آورند در حالی که کامپوزیت‌های دندانی نصف این مدت دوام می‌آورند. به هر حال این اختلاف با کار کردن پیوسته روی خصوصیات فیزیکی کامپوزیت‌ها، کاهش یافته‌است. پر کردن با آمالگام دوام بالاتری دارد. اما بسیاری از مردم از ظاهر آن خوششان نمی‌آید، میزان جیوه موجود در ماده آمالگام حدود ۵٠ درصد است، اما مقدار آزاد شده آنقدر کم است که هیچ ضرری برای سلامتی ندارد.
پرکردگی‌های آمالگام‌های دندانی بسته به تعداد و سن پرکردگی‌های موجود و با توجه به اقداماتی مانند ساییدن دندان و جویدن آدامس، ممکن است مقدار کمی جیوه را به صورت بخار (گاز) آزاد کنند. هنگامی که یک پرکردگی آمالگام جدید قرار داده می‌شود یا یک پرکردگی قدیمی برداشته می‌شود، بیماران و دندانپزشکان ممکن است موقتاً در معرض افزایش بخار جیوه قرار بگیرند. در حالی که خوردن (بلعیدن) ذرات کوچک آنها برای سلامتی خطرناک نیست، استنشاق (تنفس) بخارهای جیوه ممکن است برای بیماران خاصی مضر باشد.
به طور کلی، ممکن است افرادی که دارای چند پرکردگی آمالگام‌های دندانی هستند، سطح جیوه در خون یا ادرار آنها کمی بالاتر باشد، با این حال، آنها معمولاً در سطحی ایمن حفظ می‌شوند. مطالعات بر روی افرادی که آمالگام‌های دندانی دریافت کرده‌اند شواهد قطعی را ارائه نمی‌دهد مبنی بر اینکه این نوع پرکردگی اثرات مضری بر سلامتی در جمعیت عمومی می‌گذارد.
استفاده از آمالگام‌ها برای چه کسانی ممکن است خطر آفرین باشد!
این مناقشه از وقتی که آمالگام ابداع شد شروع شد اما در قرن بیستم قوت تازه‌ای گرفت. بسیاری از مردم از وجود جیوه در آمالگام بی‌خبر بودند. و این موضوع مهم‌ترین موضوعی است که اخیراً در تابلوی خبری FDA منتشر شده‌است. نگرانی‌هایی دربارهٔ این عدم اطلاع وجود دارد و استفاده از آمالگام در سطح فدرال در مکانی مثل ایالات متحده نامنظم است. سازمان بهداشت جهانی گزارش کرد که جیوه حاصل از آمالگام، ۵٪ کل انتشار جیوه را تشکیل می‌دهد که وقتی با جیوه زائد حاصل از آزمایشگاه‌ها و دستگاه‌های پزشکی جمع شود به ۵۳٪ می‌رسد. تفکیک‌کننده ها می‌توانند رهایش جیوه به فاضلاب عمومی را به‌طور چشمگیری کاهش دهند که آمالگام‌های دندانی یک سوم از جیوه این فاضلاب‌ها را تشکیل می‌دهد. ولی به آنها در ایالات متحده نیازی نیست. از سال ۲۰۰۸ استفاده از آمالگام در سوئد، نروژ و فنلاند محدود شد و کمیته اداره غذا و داروی آمریکا (Food and Drug Administration) (FDA) دربارهٔ ایمنی آن، اظهار نظر مثبتی نکرد.
شورای انجمن دندانپزشکی آمریکا (American Dental Association) در یک سری از کارهای علمی نتیجه گرفته‌است که آمالگام و کامپوزیت برای دندان ضرر نداشته و برای ترمیم آن مؤثرند این مطالعه نشان داد که پر کردن دندان با آمالگام هیچ ضرری برای فرد در پی نداشته و پر کردن دندان با موادی غیر از آمالگام دلیلی ندارد. آزمایش‌های تصادفی بالینی اخیر هیچ مدرکی برای ضررهای عصب شناختی یا کلیوی مرتبط با آمالگام در کودکان ۵ تا ۷ سال نشان نداد. اما در ٢٠٢٠ توسط FDA، برای کودکان، خصوصا کودکان کمتر از ۶ سال، به دلیل تبعات نورولوژیک، منع شده است .
در دو دهه اخیر مشخص شده که این ماده به‌طور پیوسته جیوه را در حفره دهانی متصاعد می‌کند این رهاسازی در فعالیت‌هایی از قبیل مسواک زدن، جویدن، نوشیدن مایعات داغ و تنفس افزایش پیدا می‌کند همچنین آزاد شدن جیوه می‌تواند تحت تأثیر pH، پوسیدگی بیولوژیکی باکتریایی و پوسیدگی الکتروشیمیایی افزایش پیدا کند. جیوه جذب شده توسط ریه وارد خون می‌شود و در اندام‌های مختلف مثل کلیه، مغز و کبد توزیع می‌شود. جیوه اثراتی نیز بر قلب دارد و با افزایش پراکسید هیدروژن باعث از بین رفتن گلوتاتیون می‌شود و با اثر بر روی پراکسیون لیپید باعث عوارض قلبی می‌شود. جیوه می‌تواند نوزادان را هنگامی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند تحت تأثیر قرار دهد. البته مطالعات انجام شده نشان می‌دهد مقدار جیوه ای که روزانه از آمالگام آزاد می‌شود بسیار کمتر از سطح مجاز تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی است.
استفاده از آمالگام برای افرادی همچون، زنانی که باردار هستند یا قصد بارداری دارند، مادران شیرده، کودکان (به ویژه کودکان زیر شش سال)، افرادی که آلرژی شناخته شده به جیوه دارند و افرادی که اختلالات عصبی یا اختلال عملکرد کلیوی دارند، ممکن است بیشتر مستعد مضراتِ قرار گرفتن در معرض جیوه‌ی آمالگام باشند و ممکن است سلامتی آنها بیشتر در معرض خطر باشد. اطلاعات کمی درباره‌ی اثرات احتمالی قرار گرفتن در معرض بخار جیوه از آمالگام دندان بر‌روی سلامتی این گروه از افراد موجود است. به همین ترتیب، اگر جزء یکی از جمعیت‌های پرخطرِ شناسایی شده هستید و نیاز به پر کردن دندان دارید، سازمان غذا و دارو (FDA) به شما توصیه می‌کند که در صورت امکان از آمالگام‌های دندانی پرهیز کنید. با دندانپزشک خود در مورد سابقه‌ی سلامتی و سایر گزینه‌های درمانی موجود برای پرکردن دندان صحبت کنید.
زنان باردار یا قصد باردار شدن دارند
جاسازی پرکردگی‌های آمالگام جدید در یک مادر باردار ممکن است منجر به افزایش یا جهش زیاد و گذرای جیوه در مادر و جنین شود. برخی مطالعات نشان داده است که رابطه‌ای بین تعداد پرکردگی‌های آمالگام در مادر و سطوح جیوه در خون بندناف وجود دارد. نتایج حاصل از این مطالعات هیچ ارتباط خاصی با اثرات مضر سلامتی را شناسایی نکرد. با این حال، داده‌ها بسیار محدود است
مادران شیرده
میزان جیوه در شیر مادر به طور معمول بسیار اندک است. برخی مطالعات رابطه‌ای را بین تعداد این نوع پرکردگی‌ها در مادر و میزان جیوه در شیر مادر گزارش داده‌اند. مطالعات محدود و اندکی آسیب احتمالی نوزادان و کودکانی که در معرض جیوه‌ی آمالگام دندانی از شیر مادر قرار دارند را ارزیابی کرده‌اند و هیچ ارتباط مشخصی با اثرات مضر سلامتی را شناسایی نکرده‌اند.
کودکان، به ویژه زیر شش سال
مطالعات بالینی در کودکان شش ساله و بالاتر ارتباط مشخصی را بین کاربرد آمالگام‌های دندانی و اثرات مضر سلامتی پیدا نکرده‌اند. مطالعات روی کودکان زیر شش سال بسیار محدود است. سیستم‌های عصبی در حال رشد کودکان ممکن است حساس به بخار جیوه باشند.
افرادی که حساسیت بیشتری به جیوه یا سایر اجزای آمالگام‌های دندانی دارند
برخی از افراد ممکن است به جیوه یا سایر اجزای آمالگام‌ای دندانی (مثل مس، قلع یا روی) آلرژی یا حساسیت داشته باشند و ممکن است اثراتی از جمله واکنش‌های آلرژیک و زخم‌های دهانی و همچنین علائم عمومی‌تر را بعد از جاسازی یک این نوع پرکردگی را تجربه کنند.
افرادی که دارای اختلالات عصبی یا اختلال عملکرد کلیوی هستند:
مطالعات نشان می‌دهد که جیوه در برخی از بافت های بدن از جمله مغز و کلیه‌ها قرار دارد. اطلاعات بالینی بسیار محدودی در مورد اثرات احتمالیِ قرار گرفتن در معرض بخار جیوه بر سلامتی افرادی با اختلالات کلیوی و یا عصبی در دسترس است.
پر کردن دندان با کامپوزیت بهتر است یا آمالگام؟
مزایای کامپوزیت چیست؟
مزیت اصلی ترمیم دندان با کامپوزیت بازسازی زیبایی دندان‌ها است. دندانپزشک می‌تواند با ترکیب رنگ‌ها، رنگ مناسب دندان بیمار را یافته و به کار ببرد. برخلاف آمالگام، کامپوزیت مانند چسب به دندان می‌چسبد و در نتیجه، دندانپزشک فقط باید قسمت‌های پوسیده و به اصطلاح کرم خورده را بردارد و حفره را پر نماید و نیاز کمتری به تراشیدن دندان نسبت به ترمیم با آمالگام دارد.
معایب کامپوزیت چیست؟
آمالگام یا کامپوزیت؟
.
.